Thema: De andere kant van God?
“De last van Ninevé. Het boek van het visioen van Nahum uit Elkos.” (Nahum 1:1 – HSV)
“Profetie over Nineve. Boek van het visioen van Nahum uit Elkos.” (Nahum 1:1 – NBV21)
Voordat je echt naar de tekst van Nahum kijkt, kom je eerst dat eerste vers nog even tegen. Het opschrift is geen deel van de profetie, maar geeft alleen wat extra informatie. Het is eigenlijk niet meer dan gewoon een benoeming van wie en voor wie deze profetie is. Tegelijk geeft het wel informatie voor de lezer. Dan vallen er toch ook wel een paar dingen op. In de eerste plaats is het opschrift een soort dubbel opschrift. Eigenlijk schrijft Nahum twee keer hetzelfde, namelijk dat het een profetie is. Dat is misschien wel iets te kort door de bocht, want er staat wel meer informatie, maar de woorden ‘de last’ en ‘het boek van het visioen’ is een soort herhaling. Je zou ook nog kunnen zeggen dat het tweede een specificatie is van het eerste.
Als je het tweede als een specificatie ziet, dan staat er eigenlijk dat het een last of een profetie is in de vorm van een visioen. De vraag is dan nog wat het verschil is tussen een last en een profetie. Dat komt naar boven als je verschillende vertalingen gebruikt. Het woord ‘profetie’ is voor ons misschien iets eenvoudiger te duiden, dus heeft de NBV21 gekozen voor dit woord. Of dat de lading van het boek dekt, kunnen we ons wel afvragen. Een profetie kan zowel positief als negatief zijn. Als je het Hebreeuwse woord letterlijk neemt is het iets wat men draagt of het is een uitspraak. Dat laatste wordt van vaak uitgelegd als een Godsspraak of een profetie. Alleen gaat dat dan voorbij aan het gewicht dat het woord ‘last’ wel met zich meebrengt.
Het valt op dat het woord ‘profetie’ in de HSV in het Oude Testament niet voorkomt, dan wordt er meestal letterlijk vertaald met een ‘woord van de HEER’. Ook als het gaat over het herkennen van profetie, in Deuteronomium, vertaalt de HSV dat woord hiermee en het Hebreeuwse woord is dat een ander woord dan hier bij Nahum. De NBV21 gebruikt het woord ‘profetie’ dus voor meerdere Hebreeuwse woorden. Het is dan vaak een invulling wat het wel kan zijn, maar letterlijk zou je anders moeten vertalen, maar dan zou je eigenlijk ook een uitleg nodig hebben. Dat is wat hier in Nahum dus ook gebeurt.
Een last is iets wat je opneemt en meedraagt. Het is niet fijn, het is zwaar. Het is niet zwaar voor Nahum. Dat moet je er ook bij zeggen, want het is de last van Ninevé. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat Nahum er helemaal niet rouwig om is da hij deze profetie over Ninevé moet brengen. Het was een van de aartsvijanden van Israël en hen een last van God opleggen, zal voor een echte Israëliet niet zo vervelend zijn. Denk ook maar even aan Jona, die de oproep tot bekering en dus redding van Ninevé niet wilde brengen. Ninevé was in die tijd een enorme stad in het Assyrische rijk.
En dan komt in het tweede gedeelte van het opschrift de schrijver naar voren: Nahum. Door een visioen had hij van God deze last voor Ninevé te zien gekregen. Wat opvalt is dat God op verschillende wijzen Zijn profeten aanstuurt. Het zijn soms engelen, soms spreekt God echt duidelijk Zelf en hier is het een visioen. Dat laat ons ook iets zien van de manier hoe God spreekt. Hij had ook gewoon door de priesters kunnen spreken. Wat ook opvalt is dat God dus niet alleen woorden heeft voor Israël. Toen niet en nu niet. Het is goed om dat ook even te zien. Je komt dat ook in de andere profeten tegen, ondanks dat God de God van Israël is en dat de heidenvolken allemaal eigen goden hadden (die zo dood waren als het maar kan). Dat weet God natuurlijk ook. Ondanks dat Hij met Israël Zijn reddingsplan zal uitwerken, is God hoe dan ook de heidenvolken niet vergeten. Het kan hier dan wel een last zijn, maar bij Jona blijkt dat God Ninevé echt niet heeft afgeschreven.
Bij God is iedereen in beeld, zelfs buiten Zijn specifieke verbond om. Ook toen was God er niet op uit om te verwoesten en was er binnen Gods genadevolle hart ruimte voor elke heiden die zich tot Hem bekeerde. En ondanks dat dit boek iets zegt over Gods wrekende kant, is het niet zo dat God Zich in stilte hult en Ninevé, zonder aankondiging zomaar zou verwoesten. Er zit dus iets in die ‘andere kant’ van God, waarbij ook nog altijd betrokkenheid blijft, zelfs in een boodschap die een last is. En aan de andere kant kiest God voor Israël een profeet uit met een naam die een betekenis heeft met iets van troost. Helemaal duidelijk is dat niet, maar in zijn naam zit dit wel opgesloten. Het is dus aan de ene kant een last voor Ninevé, maar een troost voor Israël. Daarmee heb je dan eigenlijk ook een samenvatting in het opschrift van het hele boek Nahum.
Gebed: Heer, soms kan ik U echt niet volgen, maar dat U iedereen op het oog hebt, geloof ik wel. Ik volg U lang niet altijd als het over Uw handelen gaat, maar U laat altijd weer zien dat U niet alleen een Wreker bent, maar ook altijd genadig bent.
