"Zo zullen de laatsten de eersten zijn, en eersten de laatsten; want velen zijn geroepen maar weinigen uitverkoren." (Mattheüs 20:16)
Jezus sluit de gelijkenis van de arbeiders in de wijngaard af. De afsluiting is echter wel een hele vreemde afsluiting. De eerste zin van het laatste vers is wel te volgen: Laatsten zullen de eersten en eersten zullen de laatsten zijn. Maar de zin daarna lijkt compleet uit de lucht te vallen. Er zouden er maar weinigen uitverkoren zijn. In de hele gelijkenis is niets terug te vinden dat deze zin passend maakt in het geheel. Tegelijk maakt deze zin het wel echt heel erg lastig.
Het is opmerkelijk dat we deze zin nog maar slechts ene keer tegenkomen in het Nieuwe Testament. Twee hoofdstukken verder lezen dezelfde woorden. Dan is het na de gelijkenis van het Koninklijke maaltijd. En ook dan spreekt Jezus deze woorden. Velen zijn geroepen, maar weinig zijn uitverkoren. Iedereen is rond die gelijkenis zo'n beetje geroepen om de bruiloftszaal vol te krijgen, maar weinigen zijn uiteindelijk binnengekomen. Het gaat in die gelijkenis niet om de uitverkiezen, maar over het gevolg dan niet willen luisteren naar de roepstem van Jezus. Dat is de boodschap van de gelijkenis. Degenen die gehoorzamen ontvangen dus nieuw leven en daarmee is hun uitverkiezing aangetoond. Het kan daar niet zijn dat er zouden zijn die wel komen, maar niet uitverkoren zijn.
Dezelfde zin in deze gelijkenis is behoorlijk raadselachtig. Het gaat immers helemaal niet over dat er geroepen zijn die niet zijn gekomen. Dus als je daar naar kijkt, klopt deze zin niet bij het verhaal. Een andere opmerkelijke zaak is dat deze zin in de meeste handschriften niet zijn opgeschreven. Het lijkt een toegevoegde zin te zijn, omdat hij in bijna alle handschriften ontbreekt. Toch heeft men deze zin toegevoegd, waarvan de reden niet duidelijk is.
Het zal zeker zo zijn dat degenen die als eerste zijn begonnen, als laatsten zullen binnengaan. Ze krijgen al laatste hun loon, dan zijn degenen die het minste hebben gewerkt al vertrokken. Hun hoogmoed zorgt dus voor vertraging bij hun uitbetaling. Maar het zegt hier niets over hun uitverkiezing, uiteindelijk krijgen ze allemaal hun geld. Uiteindelijk krijgen allen die in de wijngaard hebben gewerkt het dagloon. Iedereen die Jezus heeft gevolgd, krijgt loon. De zin over de uitverkiezing is op deze plaats vaak reden voor speculatie geweest om te kunnen volhouden dat er maar enkelen zalig zouden worden, maar op grond van de handschriften heeft Jezus dat hier niet gezegd en ook twee hoofdstukken verder staat dit niet los van het reageren op Gods stem.
Jezus zegt dus niet dat wij met deze twee zinnen heel veel gedachten moeten opwerpen waarmee wij iets in handen zouden krijgen dat verwarring zal veroorzaken. Laat deze twee teksten vooral staan in de contact. Dat gaat bij de arbeiders eigenlijk niet, maar houdt wel de focus van de gelijkenis vast, ook bij de Koninklijke bruiloft. Richt je op dat wat Jezus wil zeggen en laat je niet verleiden tot gedachten die niet Bijbels zijn. Er zullen er straks ontelbaar veel zaligworden, dat zijn wel woorden die zeker en vast kloppen.
Gebed: Heer, sommige teksten zijn moeilijk te begrijpen en deze tekst lijkt vandaag niet te passen in Uw verhaal. Help mij om altijd in de juiste context te lezen, zodat de focus altijd de juiste zal zijn.
