"Want hij is wellicht daarom enige tijd van u gescheiden geweest, opdat u hem voor eeuwig zou terughebben, niet meer als slaaf, maar als meer dan een slaaf, namelijk een geliefde broeder." (Filemon 1:15 en 16a)
Als je dan denkt dat Paulus heeft vertelt wat hij wil en je een klein beetje aan het idee begint te wennen dat hij zegt dat je die vroegere slaaf moet terugnemen, dan blijkt dat het ergste nog moet komen. Paulus heeft aan Filemon ondertussen uitgelegd dat hij wil dat Filemon Onesimus weer terug zal nemen. Hij geeft erkenning aan het feit dat deze slaaf vroeger van geen nut was, maar dat Paulus nu zelf betere en nieuwere ervaringen met hem heeft. Genoeg reden om hem terug te sturen.
Vooral dat terugsturen staat er eigenlijk als een stellige mededeling in. Filemon heeft er niet veel tegen in te brengen. Het hoort bij de liefde, Paulus zou het ook nog op gezag van Christus doen, maar dat lijkt hem niet nodig te zijn. Dus ja, wat kan Filemon nog zeggen. Waarschijnlijk gaat Paulus er ook nog vanuit dat Filemon zonder tegensputteren zal doen wat hij vraagt. Maar daarmee blijkt Paulus niet klaar te zijn.
We weten niet precies hoe Paulus stond tegenover de slavernij van die tijd. Hij verbiedt het nergens. Hij zegt er wel over dat uiteindelijk elk verschil zal wegvallen. Paulus gaat er tegen Filemon nog even op in waarom het leven van Onesimus gelopen is, zoals het liep. Waarom was hij waardeloos voor Filemon en waarom kwam hij in de gevangenis terecht? Paulus zegt dan: Misschien wel om hem uiteindelijk voor eeuwig terug te krijgen. Dat woord eeuwig zal niet bedoeld zijn als dat Filemon en Onesimus nooit zullen sterven op deze aarde, maar wel zal de uitdrukking ermee te maken hebben dat ze de rest van hun leven verbonden zullen zijn aan elkaar. En toch zit er in dat woordje eeuwig ook een soort opmaat voor de volgende opmerking van Paulus.
Slaven in heren, in die tijd, waren strikt gescheiden, er was rang en klasse verschil. Ze aten niet eens van dezelfde tafel. Maar Paulus zegt: "Nu krijg je hem terug, maar niet als slaaf, maar als broeder. Dus Filemon moet Onesimus terugnemen als slaaf, maar tegelijkertijd moet dat onderscheid ook wegvallen. Hij is een geliefde broeder. Hij is waarschijnlijk bij Paulus ook tot geloof gekomen. Maar deze oproep van Paulus is zo revolutionair voor die tijd. Maar laten wij eens eerlijk zijn. Slavernij kennen wij gelukkig niet meer, maar klassenverschil, ook als broeders en zusters van hetzelfde huis?
Want elkaar aanvaarden dat is belangrijk, maar elkaar terugnemen als het fout is gegaan? Is dat bij ons zo vanzelfsprekend? En als het dan ook nog iemand is niet minder is als jij? Laten we eens eerlijk in de spiegel kijken. Doen wij zoals Jezus? Geven we elkaar telkens een nieuwe kans? Paulus maakt ons wel heel duidelijk dat dit wel de opdracht is. Wij kunnen best wat geamuseerd naar Filemon kijken hoe hij voor het blok wordt gezet, maar ook wij staan voor dezelfde keus, die eigenlijk niet eens een keus is.
Gebed: Heer, Paulus geeft een keus die geen keus is, want als ik altijd bij U opnieuw mag beginnen, dan moet ik ook de ander altijd nieuwe kansen geven. Leer mij te zijn zoals U.
