"Ik heb aan u geschreven, omdat ik vertrouw op uw gehoorzaamheid. En ik weet dat u nog meer zult doen dan wat ik zeg.
En maak tevens voor mij een plaats gereed waar ik kan verblijven, want ik hoop door uw gebeden aan u geschonken te worden." (Filippenzen 1:21 en 22)
Paulus komt tot een afronding en daarmee zullen ook wij de brief aan Filemon afronden. Het is misschien een beetje een herhaling van zetten die Paulus doet, zo aan het einde van zijn brief. Hij blijft telkens terugkomen op de verantwoording die Filemon heeft. Het is geen geschreeuw van Paulus, hij laat ergens Filemon ook gewoon vrij in wat hij doet, maar wel op zo'n manier dat hij ook weer niet veel anders kan.
Misschien zou je kunnen zeggen: "Het is op het randje van manipulatie". En toch is het dat niet. Het gaat net niet over dat randje heen. Het is meer aanspreken op wie Filemon in Christus is en welke verantwoordelijkheden erbij horen. Hij schreeuwt ook niet met woorden dat hij in de Naam van Jezus moet luisteren. Paulus laat de keus helemaal bij Filemon. Uiteindelijk kan Filemon zelfs 'nee' zeggen. Dan zou dat niet een goede keus zijn vanwege het feit dat Onesimus een broeder is geworden, maar echte dwang is er niet. Bij manipulatie zie je namelijk altijd de structuur van 'als jij dit niet doet, dan doe ik dit of zal er dat gebeuren'. En daar blijft Paulus verre van.
Paulus spreekt hem alleen aan op zijn christen-zijn. En van daaruit spreekt hij het vertrouwen uit dat Filemon ook zal gehoorzamen. En soms moeten dingen ook gewoon gebeuren, ook deze dingen waar Paulus mee te maken heeft. Ook wij weten dat er soms dingen moeten gebeuren, maar het is dan wel de vraag op welke manier. En Paulus leert ons in deze korte brief heel erg veel. Hij leert ons dat we onze medegelovigen moeten bemoedigen en moeten zeggen wat we in hen zien aan geloof, hij leert ons dat we iemand echt opnieuw moeten durven laten beginnen. Maar tenslotte, en misschien is dat wel de grootste les uit deze hele brief, leert hij ons ook waar de grens ligt hoe we elkaar mogen aansporen.
God wordt niet voor het karretje gespannen, er zit geen dreiging in, maar wel christelijke verwachting van een broeder. En terecht, want Onesimus heeft een ander leven aangenomen. Dat maakt hem uiteindelijk ook weer welkom, als het goed is. Sterker nog, dan word je toch ook gewoon blij om wat er is gebeurd en wil je zelfs nog wel meer geven. Misschien geeft Filemon hem dan nog wel een betere plek in zijn bedrijf. Ongetwijfeld zal ook de werkhouding van Onesimus zijn veranderd. En wat dan deze brief een appèl, juist ook voor ons omdat we dit juist zo nodig hebben in onze tijd. Dit zorgt dat kanslozen een kans krijgen en het maakt ons tot christenen die totaal anders zijn dan de wereld om ons heen. Daar moet je het eerst verdienen, terwijl wij eerst geloven en dan de uitwerking zullen zien. En de bal ligt bij ons, of wij dit op deze manier willen doen.
Gebed: Heer, het onderwijs van Paulus aan Filemon is scherp en duidelijk. En ik wil altijd weer nieuwe kansen geven en geloven in mensen, zelfs als het al zo vaak is misgegaan. Mijn deur zal altijd openstaan voor de Onesimussen van mijn tijd.
