"Paulus, een gevangene van Christus Jezus, en Timotheüs, de broeder, aan Filimon, de geliefde en onze medearbeider, en aan Appia, de geliefde en aan Archippus, onze medestrijder, en aan de gemeente, die bij u thuis samenkomt." (Filemon 1:1 en 2)
Wanneer heb jij voor het laatst een preek gehoord over Filimon? Misschien zeg je: "Waar komt hij voor in de Bijbel?", want bepaald een bekend verhaal kun je het niet noemen. De meeste mensen in de kerk zullen wellicht hun schouders ophalen en zeggen: "Ik zou het niet weten." En als je het wel weet, dan heb je een behoorlijke Bijbelkennis. Filemon was namelijk niet alleen een persoon uit de Bijbel, maar er is zelfs een Bijbelboek aan hem gewijd. Paulus heeft een brief aan hem geschreven.
En eigenlijk is het nog een apart verhaal ook. Niet alleen is Filemon een bijzonder persoon, maar de manier hoe Paulus met deze man omgaat is op z'n zachtst gezegd behoorlijk op het randje. Eigenlijk zet Paulus deze man aan alle kanten klem en voor het blok. Het is een combinatie van paaien, van een kant op dwingen, van iets wat in eerste instantie niet heel Koninklijk lijkt. Totdat je doordringt in de boodschap van het boek. Want in de boodschap van het boek laat Paulus zien op welke manier hij in het leven staat en laat hij ook ons zien hoe wij met mensen moeten omgaan die het verknalt hebben.
Vooraf is het goed om te weten dat Paulus iets wil bereiken bij Filemon. Hij wil iemand die gevallen is, zijn plek eigenlijk teruggeven, zou je kunnen zeggen. Paulus heeft een verzoek om een slaaf, die Filemon had weggestuurd, weer terug te nemen. En met die gedachte in je achterhoofd moet je eens beginnen te lezen.
Paulus schrijft de brief aan Filemon. Hij noemt hem tussen neus en lippen door ook nog even 'de geliefde' en hij eert hem ook nog met 'onze medearbeider'. En dat terwijl Filemon waarschijnlijk helemaal niet zat te wachten op het verzoek van Paulus. Toch begint Paulus te vertellen wat hij van Filemon vindt en dat zijn allemaal positieve woorden. Is dit gewoon politiek? Paulus kennende zal hij wel de waarheid hebben gesproken, maar hij weet die waarheid ook heel goed te gebruiken.
Waarschijnlijk was Filemon een vermogend man, of in ieder geval iemand met een eigen huis met in ieder geval een aantal slaven onder zich. We lezen ook dat de huisgemeente bij hem in huis samenkwam en dat wijst toch wel op een man van aanzien. En bij dit alles schrijft Paulus erbij dat deze brief, die echt aan Filemon is geschreven, ook gericht is aan ene Appia, Archippus en aan de huisgemeente. Met andere woorden, het verzoek dat speciaal bedoeld is voor Filemon, dat laat hij ook aan de hele omgeving van Filemon weten. De brief begint op zichzelf wel heel netjes en vormelijk, maar is heel scherp en gericht op het absolute behalen van het doel.
En Paulus zelf zit in de gevangenis. Dat maakt de brief tot een hele bijzondere situatie. Maar Paulus beseft dit: Het verzoek dat ik heb is een christelijk verzoek en Filemon mag hier eigenlijk geen 'nee' tegen zeggen. Besef eens hoe jij zou reageren. Ben jij trouwens aanspreekbaar op jouw verantwoordelijkheid? Dat is de eerste confronterende vraag uit deze korte brief.
Gebed: Heer, de vraag die vandaag naar mij toekomt is eigenlijk heel lastig. Zelfs als ik in mijn recht sta, zou ik dan een tweede mijl willen gaan? Meer dan wat verwacht wordt, maar daardoor juist zo Koninklijk.